Nhớ cái hồi lên năm lên ba, cả xóm làm gì có điện thế nên tivi là điều gì đó khá xa xỉ thì việc chọc ghẹo mấy mệ đi bán trứng lộn đã là niềm vui của chúng tôi. Cứ mỗi lần nghe mệ đi rao “A…i…l…ộ…n…!” đến cuối đường là tụi tôi hét toáng “Lộn!” rồi ba chân bốn cẳng chạy vô nhà núp. Mệ cắp thúng trứng lộn đi lui không có ai rồi lại đi tới. Cứ vài lượt như vậy là cả xóm được nghe chửi chung còn đám trẻ ranh thì từng đứa bị ba mẹ lôi ra phết vài roi để cho nhớ đời tội chọc phá thiên hạ.
Cái thú vị khi ăn trứng lộn ở Huế ngày xưa đó là được “ship tận nhà” miễn phí theo giờ ăn khuya cố định. Cả nhà tôi thường quây quần bên chiếc thúng ủ mền giữ nóng cho trứng với mùi khói của chiếc đèn dầu tù mù đặc trưng. Hai anh em cùng nheo nheo mắt khi mệ bán trứng dùng bóng của chiếc đèn để soi và chọn trứng ngon cho gia đình. Cái thúng trứng lộn được mệ soi soi, chọn chọn, lấy ra bỏ vào trông thật căng thẳng, người ăn cảm thấy bà chủ vựa trứng như đang ưu tiên cho riêng mình nên ăn quả trứng lại càng thấy ngon và ấm áp hơn nhiều.
Cái hay hơn nữa là với khách hàng quen, mệ sẽ nhớ ai thích ăn chì to, ai không thích ăn phần con, hay khách hàng nào thích ăn trứng ngang (trứng không có vịt lộn) để mà chiều mà chuộng. Có người bảo, ăn trứng vịt lộn phải tù mù thế mới hay, còn không đập quả trứng ra thấy rõ hình dáng con vịt cùng bộ lông đen sì, kẻ yếu bóng vía không tài nào ăn được và cũng mất đi nét ăn thanh tao của người Huế.
Trước đây, người Huế mình ít dùng thìa muỗng khi ăn hột vịt lộn. Cứ đi đâu về khuya là sà xuống hàng trứng, gõ gõ nhẹ rồi dùng tay bóc vỏ một ít ở đầu mỗi quả trứng lộn và húp nước cái rột. Khi đã bớt nước từ trứng thì ăn tới đâu mới bóc vỏ tới đó. Ăn kiểu này vừa tiện lợi, vừa lại không bị tanh. Thú vị nằm ở chỗ được người lớn tuổi bày cho cách khẻ ở đầu tròn chứ không khẻ ở đầu nhọn, cách húp nước không bị bỏng, bị sặc hay chảy ra cả cổ, rồi cách nâng niu trái trứng để sưởi ấm lòng bàn tay trước khi ăn. Cảm giác ăn tới đâu mới bóc vỏ tiếp tới đó, từ từ khám phá từng thành phần của trái trứng lộn nó mới đã làm sao! Ăn trứng lộn với rau răm và bữa nay có thêm loại rau chua ngọt, chấm với muối tiêu. Khi ăn xin mấy chị, mấy mệ cho thêm tí muối, tí rau, chuyện trò chân tình, rôm rả nên càng thêm ngon miệng.
Huế đang vào mùa mưa và đây cũng là thời điểm món trứng lộn trở nên khoái khẩu. Trứng vịt lộn um, trứng lộn xào me, gỏi vịt lộn, trứng vịt lộn xào sa tế…sẽ giúp cho thực khách xứ Huế có thêm nhiều sự lựa chọn xuýt xoa khi mùa đông đang về…
Tên tác giả: Phan Quốc Vinh