Tại Huế, những hàng bán trứng vịt lộn tập trung hằng hà sa số ở các con đường có khách vãng lai thức khuya dậy sớm. Người Huế có cách gọi tên, cách chế biến, cách ăn và cả bán nữa không giống trong nam, ngoài bắc. Đây“trứng vịt lộn” là người bắc gọi, người nam gọi “hột zịt (vịt) lộn”, còn Huế gọi “trứng lộn” ngắn ngủn. Ngoài bắc nó là một món ăn sáng, làm thêm ly rượu rồi đi làm. Trong nam “hột zịt lộn” ăn ngày đêm gì cũng xong; còn Huế từ 16h giờ trở đi mới bán.
Bác Trần Thị Bê 65 tuổi, ngồi bán trứng lộn ở ngã ba cầu Chợ Nọ (phường Phú Dương thành phố Huế) tâm sự: Nghề bán trứng lộn ni dành cho người nghèo, hàng quán không có, ít vốn, mua sỉ chịu nợ, đến cuối tháng trả tiền một lần. Người bán hầu hết là phụ nữ đơn thân, già có trẻ cũng có. Họ làm món nộm đu đủ, cà rốt xắt thành sợi, bỏ thẩu ướp chua, thêm ít gừng tươi rồi “vi hành” chọn chỗ ngồi. Tàm tạm là ngã ba, ngã tư, nhiều người qua lại, sạch sẽ. Lý tưởng nhất là sân ga Huế, bến xe An Dương Vương và An Hòa, có khách đi xe tàu suốt đêm, dù nhọc mệt vẫn vui vẻ niềm nở với khách. Cô Nguyễn Thị Xuân, 37 tuổi đóng đô hơn chục năm ở cầu Chợ Dinh cho biết: Mỗi quả trứng giá 7, 8 ngàn không nói thách, nói thách là đêm sau mất khách. Phải biết chọn trứng chìu theo khách, người thích trứng non kẻ thích già. Mùa thu đông, đèn đường vừa sáng, một tay xách đèn, “nách” nơi hông cái thúng đựng bao tải ủ ấm mớ trứng và một cái bàn vài cái ghế nhựa..Rồi a lê, à lê lên đường!
Cách ăn trứng lộn “3 miền” cũng khác nhau. Người bắc lột vỏ bỏ trứng ra chén, thêm rau răm, bỏ tí bột canh, vắt nước quất. Người nam đặt trứng trong một cái ly nhỏ, dùng muỗng đập ở đầu trứng phía trên, dùng muỗng xúc ăn từ từ. Người Huế tay cầm quả trứng khẻ nhẹ một cái, lột vỏ ở đầu trứng ra, rồi hả họng hút nước “rột rột”.
Huế vào thu đông, món trứng lộn trở nên khoái khẩu, đi chơi khuya mời nhau, chia tay nhau cũng ghé “thăm” O trứng lộn. Ra về, anh công nhân thương vợ con còn mua thêm vài quả. Tối thức khuya soạn giáo án, không có gì bồi dưỡng thầy cô tốt bằng trứng vịt lộn. Ai lười cứ ngồi nhà đợi tiếng rao, ham vui thì xuống phố, xa xa thấy có cây đèn dầu và người phụ nữ ngồi bên chiếc thúng, đích thị đó là hàng trứng lộn trong đêm.
Nhiều khi tôi tự hỏi, đêm Huế có gì đặc biệt? – ấy là những cây đèn dầu hỏa chập chờn của hàng bán trứng lộn. Đi từ trung tâm thành phố rực rỡ, náo nhiệt; ra ngoài ngoại ô hiu hắt, vẫn thấy ngọn đèn dầu lập lòe và những người phụ nữ già có trẻ có, lẻ loi giữa đêm khuya tịch mịch..
Tên tác giả: Xanh Đoàn