Mùa đông Huế kéo dài và gắn liền với mưa lũ, nhưng cũng chính cái thời tiết đó đã tạo nên cho ẩm thực mùa đông xứ Huế rất phong phú và đa dạng. Đặc biệt trong bữa cơm gia đình, bên cạnh những món ăn cầu kỳ, người dân nơi đây vẫn còn giữ được rất nhiều món ăn dân dã đậm đà hương vị truyền thống.
Mỗi mùa đông về, tôi lại nhớ đến món “Cá lóc đồng kho lá ném” mà gia đình tôi rất yêu thích. Tôi biết món này qua lời kể của chồng tôi. Ngày ấy, ở quê anh, khi những cơn mưa nặng hạt làm nước sâm sấp mặt ruộng, là lúc mọi người thi nhau đi bắt lũ cá đồng, cũng là lúc trước nhà ai cũng có màu xanh xanh của lá ném. Hồi đó mỗi khi làm đồng về, mẹ thường mang theo vài con cá lóc, bên bếp củi chiều, mùi cá lóc kho, quyện với mùi ném thơm lừng, lan đến tận cuối xóm, hôm nào có món đó là hết sạch nồi cơm,… Tôi biết anh nhớ hương vị quê nhà, nhớ mẹ!
Vậy là tranh thủ những lần gặp mẹ, tôi nhờ mẹ chỉ cho cách nấu. Nguyên liệu rất đơn giản, nhưng đặc biệt là ở phần chế biến phải thật khéo léo. Cá lóc phải là những con cá đồng, cỡ vừa không quá lớn, làm sạch, để thật ráo, thân cá để nguyên khứa thành nhiều lát, ướp ít muối. Không dùng dầu ăn mà dùng mỡ heo ráng vàng, cho phần củ ném đập dập vào phi thơm, rồi cho cá vào đảo đều, khi cá săn lại mới cho thêm nước mắm, hạt nêm, đường thắng vàng, vài hạt tiêu, ớt xanh, kho dưới lửa liu riu,… khi nước trong nồi kho gần cạn, cho thêm phần lá ném vào, đậy nắp thêm một lúc, nước cạn hết, vừa sệt đáy nồi, lúc này mùi thơm của cá, quyện với mùi ném, ớt xanh, tiêu hạt, vị beo béo của tóp mỡ,… thơm nức cả trời chiều. Củ ném khi sống có vị cay nồng nhưng khi đảo dầu phi vàng lại rất thơm, kho cùng với cá sẽ trở thành một mùi thơm đặc trưng, khi ăn quen rồi, hương vị này dường như gây nghiện. Nhất là vào những chiều mưa lành lạnh, nghe mùi thơm từ nồi cá, cái bụng cứ thế mà sôi lên ùng ục. Mẹ bảo, không chỉ riêng mẹ, cá lóc đồng kho ném này đã trở thành món ăn thân quen của rất nhiều người dân nơi đây, không biết có từ bao giờ, chỉ biết là có từ rất lâu, từ khi có cá đồng và lá ném!
Tôi còn nhớ lúc kho nồi cá đầu tiên, hôm đó, vừa đi làm về, từ ngoài cổng, chồng tôi đã nhận ra được mùi vị thân quen, anh đi thẳng vào bếp, nhìn nồi cá kho, miệng cười tươi như đứa trẻ. Tôi hiểu ra, đây chính là hương vị ấm áp của gia đình! Tôi không sinh ra ở nơi đồng quê, không biết nhiều về nơi ấy, nhưng nhờ anh, nhờ mẹ, nhờ hương vị món cá lóc đồng kho ném đã cho tôi cảm nhận về nơi ấy rất gần gũi thân quen, cảm nhận về tình yêu thương của mẹ và chính điều đó đã đưa chúng tôi lại gần nhau hơn. Tôi không ngờ rằng, một người không khéo nội trợ như tôi, bây giờ lại có thể tự tay chế biến được món ăn đó, nguyên vẹn hương vị của mẹ, nguyên vẹn hương vị của ngày xưa để giờ đây làm nên hương vị đầm ấm của gia đình mình!
Tên tác giả: Tạ Thị Mỹ Liên