Trong nhà còn gì dùng nấy, gạo thì không lo, chỉ thức ăn là khan hiếm. Vậy mà mẹ cũng nghĩ ra được: – Còn mấy trái chuối xanh nấu tạm vậy. Món lạ miền Trung thú vị, nào có kém chi món lạ miền Bắc hay miền Nam mà ông Vũ Bằng viết sách ca ngợi, nhớ hoài nhớ hủy.
Bầy con cháu đang tuổi ăn tuổi lớn, nói cho mẹ vui: – Rứa mà ngon cơm dễ sợ! Ôi thôi! nào có chi cầu kỳ, ra nơi mấy cây chuối trổ buồng đang lớn nhanh như thổi, bỗng bị vặn xéo gục xuống, thò ra mấy buồng chuối non xanh, mẹ bảo chị hắn cắt mấy trái chuối xanh tước vỏ, ngâm tí nước muối cho sạch mủ. Đầu giờ chiều, chị vớt ra để ráo. Luộc sơ chuối rồi cắt đôi và chẻ dọc làm tám, cho tất cả vào chảo chiên với ít dầu phụng. Khi thấy bên ngoài chuối gần xém vàng là được. Làm nước sốt gia vị, tỏi và poa rô phi thơm cộng xì dầu, tương ớt, đường… nêm nếm vừa ăn. Múc ra dĩa đầy, rắc lên trên mặt ít đậu phụng rang vàng giã dập, vài trái ớt chín màu đỏ tỉa thành đóa hoa, là xong. Chay mặn chi cũng ăn được…
Mẹ còn bảo chị tôi mở hủ vắt mấy nạm dưa chuối vừa chín ra dĩa bày cả lên. Dưa chuối là “món tủ” mùa đông của mẹ thường làm, bằng mấy cây chuối non bị gãy đỗ. Bóc hết các lớp vỏ ngoài vứt đi, chỉ chừa cái “lọm” nhỏ (tiếng Huế) bằng cổ tay con nít, dùng dao xắt thật mỏng. Đem ngâm nước lã nửa buổi, sau đó dận tất cả vào trong cái hủ nhỏ, đổ nước muối đun sôi để nguội ngập đến miệng hũ, đậy kín, khoảng ba ngày là ăn được. Để ngon miệng hơn, mẹ thêm vài trái ớt chín đỏ thái lát dọc, củ và lá kiệu cắt khúc cỡ ba lóng tay, là xong…
Ba hắn đi mời các chú hàng xóm bữa trước đã giúp giằng néo mái tôn sang nhà chơi. Họ quây quần bên cái bàn tròn, xem thời sự trên ti vi vừa khề khà chén rượu trắng tinh khiết. Với mấy món chuối đơn sơ mẹ làm – ngon, ngon ghê – ai cũng khen lấy khen để, mà họ khen thiệt tình, không phải giả dối để lấy “lòng” gia chủ mô. Nghe một chú nói: siêu bão đổ bộ miền Trung mà nhà cửa còn yên hàn, ngôi đây nhậu chút chút, thế là may mắn rồi! Lòng hắn đang buồn bất chợt vui vui bâng khuâng, tư lự.
Hắn tự ngẫm nghĩ – rồi đây khi vật chất đầy đủ, dư thừa có lẽ những món ăn mộc mạc nơi quê nhà, sẽ có một vị trí nhất định, một sức sống riêng. Bởi lẽ những gì giản dị chân thật, dù chỉ là một món ăn đạm bạc, vẫn dễ chạm vào cảm xúc người ta nhiều hơn hình thức sáo rỗng.
Tên tác giả: Xanh Đoàn