Đêm tối khuya, tôi đói cồn cào. Huế về đêm tĩnh lạnh hơn hẳn. Tôi thong dong trên phố, rồi quyết định tạt vào một quán cơm hến nhỏ bên đường. Ánh sáng đèn hơi mờ, khói từ nồi nước hến ấm nóng lượn lờ trên tấm bạt cũ màu vàng. Người bán là một dì lớn tuổi, dì hỏi:
- Cơm hến hả con?
- Dạ – tôi đáp.
Tay dì nhanh, chẳng mấy chốc, trước mặt tôi đã là một tô cơm hến” ngon mắt”. Đúng vậy, là “ngon mắt”. Tôi ấn tượng bởi màu sắc phong phú trong một cái tô nhỏ xinh, màu xanh của rau, màu trắng của cơm, vàng tươi của tóp mỡ, màu đỏ sẫm của đậu phộng, rồi cuối cùng là khá nhiều hến phía bên trên.
Tôi trộn cơm lên. Dưới màu sắc đỏ quyến rũ của nước ruốc được chưng cùng ớt và dầu điều nhuộm dần mọi nguyên liệu. Tôi xúc vội một muỗng cơm. Trên đầu lưỡi, tôi cảm thấy được vị ngon tột cùng của nó. Hương vị ruốc dưới sự kìm hãm của một số gia vị như đường đã giảm đi độ mặn, thay vào đó, làm nổi bật mùi vị của ruốc. Kết hợp cùng vị ớt tê cay, cùng loại cơm nguội hơi khô đặc trưng, tôi cảm thấy như vị giác của mình được thỏa mãn.
Lần này, tôi quyết định ăn tất cả nguyên liệu vào một muỗng cơm. Vị ruốc vẫn ngon lành như cũ, nhưng, đã có sự thay đổi. Tôi cảm nhận được độ dai và ngọt nhẹ của hến, giòn béo của tóp mỡ, ngọt bùi của đậu phộng, chúng khiến tôi không ngừng nhai nuốt. Và, hạ màn cho hương vị độc đáo ấy, chính là các loại rau sống đa dạng.
Thường, các loại rau sống ấy thường được điều chỉnh theo tùy nơi, tùy quán. Nhưng tôi dám đảm bảo với các bạn, dù là các loại rau gì, chúng đều là những “màn kết hạ” tuyệt vời nhất. Trong tô của của tôi giờ đây có môn bào sợi, khế chua, giá trụng, rau thơm… Sau sự bùng nổ của hương vị trong nước ruốc và từng loại gia vị, tôi nhận được sự giòn ngọt từ rau, chua nhẹ trong khế và hương thơm đặc trưng của các loại như rau thơm. Chúng nhẹ nhàng, tươi mới, như làm sạch cả khoang miệng vừa mới chịu nhiều “sự đột phá” từ các gia vị trước.
Sau nhiều lần xúc những muỗng cơm liên tục, tôi trầm ngâm nhìn bát nước hến vẫn còn nóng phía bên cạnh. Có lẽ, tôi đã phạm sai lầm khá lớn khi bỏ quên nó. Nước hến quả thực chỉ là nước luộc hến, nhưng, đừng coi thường nó, tôi kết thúc bữa ăn bằng một chén nước hến. Nước thơm, thoảng nhẹ mùi gừng, vị ngòn ngọt từ hến, ấm áp, trôi tuột từ cổ, lan đến tứ chi, tôi rùng mình. Một hương vị không quá độc đáo, nổi bật nhưng lại vô cùng khó quên…
Tôi đứng dậy, cảm ơn dì, rồi trả tiền, một tô cơm hến như thế chỉ vỏn vẹn 12 nghìn. Một món ăn gắn bó với Huế hơn 200 năm, một món ăn cung đình tiến vua đẫm hương vị ngon lành, một món ăn chỉ rẻ bèo từ 12 nghìn đến 15 nghìn. Tôi thực sự mong mọi người có thể thử cơm hến ở Huế, thưởng thức món ăn đã khiến nhiều người xiêu lòng có hương vị ra sao.
Tên tác giả: Trần Vũ Thảo Nguyên